سلاح پنهان چین و ژاپن علیه ترامپ: فروش اوراق خزانه‌داری آمریکا!
رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، دلبستگی خاصی به واردات به کشور دارد. سیاست‌های تجاری تهاجمی او با هدف احیای تولید داخلی آمریکا طراحی شده‌اند؛ از طریق مهار واردات ارزان‌قیمت و تشویق شرکت‌ها به بازگرداندن فعالیت‌هایشان به خاک آمریکا.
از دیدگاه ترامپ، کشورهایی که بیشترین مازاد تجاری دوجانبه با ایالات متحده را دارند، باید شدیداً تنبیه شوند.
به همین دلیل است که اقتصادهای آسیایی – که هفت مورد از ۱۰ کشوری را تشکیل می‌دهند که بیشترین مازاد تجاری با آمریکا را دارند – هدف اصلی تعرفه‌های “متقابل” ترامپ قرار گرفتند؛ تعرفه‌هایی که او در تاریخ ۲ آوریل اعلام کرد و سپس در تاریخ ۹ آوریل به‌مدت ۹۰ روز به تعویق انداخت.
با این حال، در حالی‌که ترامپ به‌شکل مداوم از واردات شکایت می‌کند، به‌ندرت به صادرات ایالات متحده اشاره می‌کند.
بزرگ‌ترین صادرات آمریکا دارایی‌های مالی است؛ به‌ویژه اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا که بزرگ‌ترین و نقدشونده‌ترین بازار بدهی در جهان به‌شمار می‌رود.
طبق داده‌های بانک Société Générale، سرمایه‌گذاران خارجی – شامل نهادهای رسمی دولتی مانند بانک‌های مرکزی و همچنین سرمایه‌گذاران خصوصی مانند صندوق‌های بازنشستگی – حدود ۳۰ درصد از اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا را در اختیار دارند.
ژاپن و چین، به‌ترتیب بزرگ‌ترین و سومین دارندگان خارجی این اوراق هستند و با هم بیش از یک‌پنجم از کل اوراق در اختیار سرمایه‌گذاران بین‌المللی را تشکیل می‌دهند.
اوراق خزانه‌داری، همراه با دلار آمریکا، ستون اصلی نظام مالی جهانی به‌شمار می‌روند و مدت‌هاست که به‌عنوان استاندارد طلایی اوراق بهادار شناخته می‌شوند.
عملاً هیچ‌گونه ریسک اعتباری در آن‌ها وجود ندارد و احتمال نکول (عدم بازپرداخت) نیز اندک است، چراکه آمریکا بدهی‌های خود را به ارز خود منتشر می‌کند.
اوراق خزانه‌داری به‌خاطر جایگاه خود به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه، همواره خریداران را به‌دلیل ثبات، قابلیت پیش‌بینی، و قدرت‌های نهادی و اقتصادی مرتبط با نقش دلار آمریکا به‌عنوان ارز ذخیره اصلی جهان، جذب کرده‌اند.
اما در ۱۵ سال گذشته – و به‌ویژه پس از پیروزی ترامپ در انتخابات سال ۲۰۱۶ – جذابیت اوراق خزانه‌داری در میان سرمایه‌گذاران خارجی کاهش یافته است، به‌طوری‌که سهم بدهی‌های آمریکا که در اختیار خارجی‌هاست از زمان بحران مالی ۲۰۰۸ رو به کاهش گذاشته.
ترکیبی از ناکارآمدی سیاسی، سوءمدیریت مزمن مالی، و رشد فزاینده کسری‌ها و بدهی‌ها، نشانگر ناتوانی سیاستمداران آمریکایی در اجرای اصلاحات معنادار بوده و اعتبار مالی ایالات متحده را تضعیف کرده است.
سیاست‌های تجاری بی‌محابای ترامپ، همراه با بی‌اعتنایی آشکار او به حاکمیت قانون و دخالت‌های مکرر در استقلال بانک مرکزی آمریکا، نگرانی‌ها درباره جایگاه آمریکا به‌عنوان پناهگاه امن را افزایش داده است.
در تاریخ ۱۶ مه، مؤسسه اعتبارسنجی مودیز بالاخره رتبه اعتباری ممتاز (AAA) ایالات متحده را کاهش داد و به دو مؤسسه دیگر (S&P و Fitch) پیوست که پیش‌تر به‌دلیل وخامت شدید وضعیت مالی عمومی و کاهش استانداردهای حکمرانی، رتبه آمریکا را تنزل داده بودند.
ترامپ وعده داده که تولید آمریکا را از چین بازخواهد گرداند – اما آیا تعرفه‌های او مؤثر خواهند بود؟
سرمایه‌گذاران برای درک این موضوع به هشدار مودیز نیاز ندارند؛ آن‌ها خود به‌خوبی می‌دانند که اوراق خزانه‌داری بدون ریسک نیستند.
مؤسسات اعتبارسنجی شهرت دارند که همیشه از واقعیت‌ها عقب‌اند، اما زمان‌بندی کاهش رتبه توسط مودیز اهمیت دارد.
جورج ساراولوس، تحلیل‌گر دویچه‌بانک، می‌گوید این اتفاق در زمانی روی داده که «سرمایه‌گذاران خارجی دیگر حاضر نیستند کسری دوقلوی آمریکا (بودجه و تجارت) را با قیمت‌های فعلی تأمین مالی کنند».
افزایش آسیب‌پذیری بازارهای آمریکا، به اعتباردهندگان خارجی آمریکا اهرم بیشتری در مذاکرات تجاری با واشنگتن می‌دهد.
در نشانه‌ای از تغییرات ژئوپولیتیکی، وزیر دارایی ژاپن، کاتسونوبو کاتو، در تاریخ ۲ مه اعلام کرد که اوراق خزانه‌داری آمریکا به ارزش ۱.۱ تریلیون دلار که در اختیار کشورش است، «ابزاری در مذاکرات تجاری» با دولت ترامپ به‌شمار می‌رود.
اینکه توکیو اوراق خزانه‌داری را به‌عنوان ابزار چانه‌زنی می‌بیند، نشان می‌دهد که تعرفه ۲۵ درصدی واردات خودروهای ژاپنی – که بخش اعظم مازاد تجاری ژاپن با آمریکا را تشکیل می‌دهند – باعث نارضایتی شدیدی شده است، به‌ویژه در آستانه انتخابات مجلس اعیان در ژوئیه.
چین و آمریکا پس از دور نخست مذاکرات، بیشتر تعرفه‌های وضع‌شده علیه یکدیگر را لغو کردند.
اما چین انگیزه بیشتری برای استفاده از اوراق خزانه‌داری به‌عنوان سلاح دارد، با توجه به جنگ تجاری تمام‌عیار میان دو اقتصاد بزرگ جهان.
پکن در دهه گذشته ذخایر ارزی خود را متنوع کرده و طبق گزارش Société Générale، در دو سال گذشته بزرگ‌ترین فروشنده خالص اوراق خزانه‌داری آمریکا بوده، به‌طوری‌که میزان دارایی‌اش به حدود ۷۶۰ میلیارد دلار کاهش یافته – پایین‌ترین سطح از سال ۲۰۰۹ تاکنون.
فروش تهاجمی اوراق، احتمالاً منطقی نیست، زیرا بانک مرکزی آمریکا به‌طور قطع در صورت افزایش بی‌نظم نرخ بهره اوراق، در بازار مداخله خواهد کرد.
با این حال، چین نیازی به فروش سنگین برای افزایش فشار ندارد؛ تنها کافی است سیگنال‌های قوی‌تری مبنی بر ادامه کاهش سرمایه‌گذاری در اوراق خزانه‌داری بفرستد – مثلاً با افزایش خرید طلا، که نهایی‌ترین پناهگاه امن است.
اگر زمانی بوده که طلبکاران آسیایی آمریکا قدرت‌نمایی کنند، اکنون آن زمان است.
مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی در حراج‌های اوراق بدهی بلندمدت آمریکا در حال کاهش است.
در تاریخ ۲۱ مه، حراج اوراق ۲۰ ساله با تقاضای ضعیف مواجه شد، و این نگرانی‌ها را درباره تصویب لایحه بودجه ترامپ – که شامل تمدید کاهش مالیات‌هاست و به‌گفته مودیز تا یک دهه آینده ۴ تریلیون دلار به کسری بودجه می‌افزاید – افزایش داد.
ساراولوس می‌گوید: «پایه سرمایه‌گذاری آسیایی بسیار کلیدی است.»
حتی با اینکه نرخ بهره اوراق خزانه‌داری در حال افزایش است – که باید اوراق آمریکا را برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر کند – اما ین ژاپن در برابر دلار در حال تقویت است؛ که نشانه‌ای قوی از بازگشت سرمایه به بازارهای داخلی است.
هرچه نگرانی بازارها نسبت به وخامت شدید وضعیت مالی آمریکا بیشتر شود، فشارها بر سرمایه‌گذاران خارجی برای تنوع‌بخشی به دارایی‌های خود و دور شدن از اوراق خزانه‌داری نیز بیشتر خواهد شد.
ترامپ شاید از این دلگرم باشد که در سال‌های گذشته خریداران داخلی جای خالی سرمایه‌گذاران خارجی را پر کرده‌اند.
اما اگر روند تنوع‌بخشی آسیایی‌ها شتاب بگیرد، حتی سرمایه‌گذاران داخلی هم ممکن است نگران شوند.
بازار اوراق قرضه، دشمن سرسخت ترامپ است.
منبع: https://www.scmp.com
